VEGANISME/DE TOEKOMST, VLEES HET VERLEDEN
Marianne Thieme, oud-partijleider van de Partij voor de Dieren en gedoopt lid van de zevendedagsadventisten, ontving een eredoctoraat van de Andrews University (Verenigde Staten). We vatten haar toespraak tot de studenten van onze kerkelijke organisatie samen.
Tekst/Van de Redactie Advent
VEGANISME DE TOEKOMST, VLEES HET VERLEDEN
Allereerst beschreef Marianne Thieme haar geloofsontwikkeling. Ze groeide op in een rooms-katholiek gezin, maar was geschokt door de opvattingen van deze kerk op het gebied van dierenrechten. ‘Stierengevechten worden gezegend en datzelfde geldt voor de wapens van mensen die dieren voor hun lol doodschieten. Ik besloot mijn rug naar de roomskatholieke kerk toe te keren, maar bleef christen.’ Ze kon zich niet verzoenen met de manier waarop veel christenen dieren en de aarde behandelden. Zo zag ze in de omgeving waar ze opgroeide veel kippen- en varkensstallen. ‘Ik begreep dat de eigenaren vaak orthodoxe christenen waren. De dieren leven daar opeengepropt zonder daglicht en in donkere betonnen hokken. De dieren worden behandeld als dingen enkel bedoeld voor productie’, aldus Thieme. Al in haar jeugd had Thieme een grote liefde en bewondering voor natuur en de dieren. Ze werd in haar studententijd vegetariër en enkele jaren later veganist.
RELATIE MENS EN DIER
Aan de andere kant ziet ze ook veel religieuze mensen respectvol omgaan met dieren. Thieme hield de studenten voor dat de problemen van de mensheid en dieren niet los van elkaar kunnen worden gezien. Er is een duidelijke relatie. ‘Mensen en dieren leven samen op een kleine planeet die niet in balans is door de wijze waarop wij dieren behandelen. Denk aan de dierziektencrises waar ook mensen slachtoffer van worden, de stikstof- en CO2-uitstoot uit de veehouderij, de vervuiling van bodem en water. Wij, mensen, zijn het enige soort dat zijn leefomgeving vernietigt. Wij veroorzaken een ongekende opwarming van de aarde die leidt tot overstromingen en honger. De toekomst van grote groepen mensen en dieren wordt bedreigd. Het is onacceptabel dat mensen de natuur misbruiken op een manier die dramatisch de condities op de aarde wijzigt. Onze kinderen en kleinkinderen zullen nog meer dan wij met de effecten daarvan worden geconfronteerd’, aldus Thieme.
ELLEN G. WHITES PROFETISCHE WOORDEN
En ze haalde Ellen G. White aan, een van de oprichters van het Kerkgenootschap der ZevendeDags Adventisten. Zij zei al in 1905: ‘Dieren worden dikwijls over grote afstanden vervoerd en onderworpen aan zwaar lijden om de markt te bereiken. Weggehaald uit de groene weiden en vele kilometers reizend over stoffige wegen, of tezamen gedrongen in vuile wagens, koortsig en uitgeput. Dikwijls vele uren verstoken van voedsel en water, worden de arme dieren de dood ingedreven, zodat menselijke wezens zich aan hun lijken te goed kunnen doen.’ Thieme noemde dit profetische woorden omdat het volgens haar veel lijkt op de omstandigheden van dieren in de vee-industrie. White had ook kanttekeningen bij de vleesconsumptie. In 1907 schreef ze: ‘Vlees was nooit de beste voeding. Mensen hebben maar weinig kennis van wat ze eten. Mensen eten voortdurend vlees dat vol zit met kanker stimulerende ziektekiemen. Denk aan wat vleeseten betekent voor de gruwelijke dingen die wij dieren aandoen. Hoe het de tederheid vernietigt die wij zouden moeten aannemen tegen deze schepselen van God.’ Deze woorden trokken Marianne Thieme enorm aan en de aanmoedigingen op het gebied van voeding binnen de zevendedagsadventisten was voor de oud-politica één van de redenen om lid te worden. In februari 2006 liet zij zich dopen. ‘Ik was zo blij om zo veel vegetariërs en veganisten te ontmoeten. Veel meer dan in welke andere kerk dan ook. Met dank aan het advies van Ellen G. White.’ Toch krijgt ze binnen de kerk wel eens te horen dat de woorden van White niet van deze tijd zijn en dat haar opvattingen verouderd zijn. Zij bestrijdt dit fel. ‘Zouden adventisten niet zichtbaarder aanwezig moeten zijn in de discussies over de gevolgen van klimaatverandering, overgewicht, dierenwelzijn en de vele voedselcrises? Nu is het tijd om op te staan en je uit te spreken. Raak betrokken en laat de wereld zien wat de adventisten vanaf het begin gezegd hebben: veganisme is de toekomst, vlees is het verleden.’ Zo luidt de interpretatie van Thieme. Nederland is ongeveer zo groot als de Amerikaanse staat Maryland, maar produceert bijna net zo veel vlees als de gehele Verenigde Staten. Nederland staat daarmee op de tweede plek van vleesexporteurs in de wereld. ‘Mijn land slacht 650 miljoen dieren per jaar en heeft de laatste twintig jaar een groot aantal dierenwelzijns- en voedselschandalen gekend’, benadrukte Thieme. ‘Wist je dat de veehouderij meer broeikasgassen produceert dan alle auto’s, trucks, vliegtuigen, schepen en treinen bij elkaar?’
WORD REVOLUTIONAIR
Ze had de studenten bij de start van haar speech een revolutie beloofd. Ze hield ze ook voor dat alle sociale bewegingen klein begonnen zijn ‘met een paar mensen’. En Marianne Thieme sprak opnieuw uit dat ze de opvattingen van de zevendedagsadventisten aantrekkelijk vindt. ‘In vergelijking met andere christelijke kerken, is zij tot nu toe trouw gebleven aan de reformatorische erfenis en boodschap. Waar anderen hun ziel verloren aan de oecumenische beweging, zal de Adventkerk in mijn visie het zout der aarde moeten blijven. Een revolutionaire beweging, protestanten. Doen wat Jezus deed als hij uitbuiting, misbruik of ontheiliging zag, zoals in Marcus 11:15-17 (herziene Statenvertaling), staat beschreven: “En toen Jezus de tempel binnengegaan was, begon hij hen die in de tempel verkochten en kochten, naar buiten te drijven; en de tafels van de geldwisselaars en de stoelen van hen die duiven verkochten, gooide hij omver; en hij liet niet toe dat iemand enig voorwerp door de tempel droeg. En hij gaf onderwijs en zei tegen hen: Staat er niet geschreven: Mijn huis zal een huis van gebed genoemd worden voor alle volken? Maar u hebt dat tot een kuil der moordenaren gemaakt.” ’ Thieme riep de studenten op hun verstand en gevoel te gebruiken om de wereld te veranderen. ‘Ik ben ervan overtuigd dat wij van een mensgerichte naar een planeetgerichte kijk op de wereld moeten gaan. Dat is ambitieus en vereist hard werken.’ Om dit te bereiken moeten de studenten het huidige establishment, de business as usual uitdagen en ze verstoren, vindt Thieme. ‘We hebben moed nodig en onafhankelijke denkers om het verschil te gaan maken. Het lijkt altijd onmogelijk totdat het gelukt is.’ En ze citeerde Maarten Luther die ooit zei: ‘Al wist ik dat morgen het einde van de wereld was, dan nog zou ik vandaag een appelboom planten.’